آخرین وضعیت سطح آب دریاچه خلیج فارس تهران | دادن حق آبه این دریاچه تا پایان سال
تاریخ انتشار: ۴ آذر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۱۵۷۲۷۷
همشهری- زینب زینال زاده: تالاب مرزی ۳۰۰هزار هکتاری هورالعظیم بهدلیل قطع حقابه و... خشک شد؛ تالابی که یکسوم آن در ایران و دوسوم آن در کشور عراق قرار دارد و زیستگاه منحصربهفرد پرندگان است. همین نگرانی این روزها درخصوص دریاچه شهدای خلیجفارس پایتخت وجود دارد. پهنه آبی ۱۳۰هکتاری که زیستگاه پرندگان مهاجری چون فلامینگو، کاکایی، کشیم، باکلان، بوتیمار، پیپت، اردک، خوتکا، چنگر و.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
دریاچه شهدای خلیجفارس، بزرگترین دریاچه مصنوعی کشور است که سال۹۲ پس از آبگیری (۷میلیون مترمکعب) بهرهبرداری شد. با توجه به شرایط اقلیمی و موضوع تبخیر آب، برای نگهداشت تراز آب در سطح استاندارد، توافقاتی با سازمان آبفا درخصوص اختصاص و تامین حقابه از رودخانه کن صورت گرفت. امروز یکدهه از افتتاح این دریاچه میگذرد و با وجود تنشهای آبی ایجادشده، گویا حقابه پیشبینی شده تامین و اختصاص داده نمیشود. براساس آخرین اطلاعات دریاچه خلیجفارس به ۲.۵میلیون مترمکعب آب نیاز دارد و اگر این امر محقق نشود، قطعا مسائل و مشکلات زیستمحیطی به پایتخت تحمیل خواهد شد. آنطور که محسن صالحی، مدیرعامل شرکت نوسازی و عمران چیتگر میگوید: «گنجایش مخزن اصلی دریاچه، ۷میلیون مترمکعب است و در فصول گرم بهدلیل تبخیر آب، نیاز است که سالانه ۲میلیون مترمکعب آب به آن وارد یا تزریق شود؛ به همین دلیل در طرح جامع دریاچه، پیشبینی شده که بعد از آبگیری کامل دریاچه در زمان افتتاحیه، هرساله بهمیزان ۲میلیون مترمکعب از رودخانه کن، حقابه به دریاچه اختصاص یابد.» بهگفته او، حقابه رودخانه کن از مسیر ۷کیلومتری ابتدا وارد تصفیهخانه دریاچه شده و پس از آن به مخزن اصلی دریاچه تزریق میشود. صالحی درخصوص ضرورت تصفیه کردن آب رودخانه کن عنوان میکند که این کار در راستای حفظ آبزیان و سازگاری با اکوسیستم دریاچه انجام میشود. مدیرعامل شرکت نوسازی و عمران چیتگر با بیان اینکه حقابه سبب باقی ماندن تراز آب در سطح استاندارد میشود، میگوید: «بنا بر دلایلی حقابه سال گذشته اختصاص داده نشد و سطح آب دریاچه کاهش چشمگیری داشت که این موضوع بسیار نگرانکننده است و باید مدیران شهری توجه ویژهای به آن داشته باشند.»
تأثیر آب روی زیستگاه پرندگان و آبزیان
دریاچه شهدای خلیجفارس متعلق به شهر و شهروندان است و در راستای استیفای حقوق شهر و شهروندان باید موضوع حقابه با جدیت پیگیری شود. صالحی در تأیید این مطلب عنوان میکند که پایین آمدن سطح آب دریاچه حتما مسائل زیستمحیطی در پی خواهد داشت؛ از اینرو با همکاری و همراهی اعضای شورای شهر، مدیران ارشد و... تلاش میکنیم امسال از طریق تعامل با مسئولان وزارت نیرو و مسئولان شرکت آب منطقهای، حقابه دریاچه تامین و تزریق شود. علاوه بر پرندگان، دریاچه شهدای خلیجفارس زیستگاه آبزیانی چون ماهی لجنخوار، ماهی قزلآلای رنگینکمانی و سیاهماهی و... است. بهگفته صالحی اکوسیستم دریاچه وابسته به آب است و سطح آب دریاچه بنا به هر دلیلی اگر کاهش یابد، قطعا زندگی پرندگان و آبزیان تحتالشعاع قرار میگیرد و چه بسا دیگر شاهد حضور پرندگان مهاجر در آن نخواهیم بود. مجموعه فرهنگی گردشگری دریاچه شهدای خلیجفارس، با هدف رونق گردشگری بهرهبرداری شد و با توجه به امکانات تفریحی، گردشگری و... روزانه میزبان هزاران نفر است. پهنه آبی این مجموعه بیش از سایر بخشها مورد اقبال عمومی قرار گرفته و آنطور که مدیرعامل شرکت نوسازی و عمران چیتگر میگوید: «درصورت عدماختصاص حقابه و بروز مشکلات زیستمحیطی دریاچه، اقتصاد گردشگری هم تحتتأثیر قرار میگیرد.»
تأثیرات زیستمحیطی دریاچه تلطیف هوا و بالا بردن رطوبت شهر تهران تأثیرات مثبت برای ارتقای شرایط اکولوژیکی منطقه دارایی استراتژیک شهر تهران در مواقع بحران آبی جاذبههای تفریحی- توریستی دریاچه ایجاد فضای تفریحی متفاوت در غرب تهران ایجاد محیطی زیبا و دلنشین برای گردشگران منطقهای و فرامنطقهای ایجاد محیطی مناسب برای ورزشها و بازیهای آبی ایجاد یک مجموعه کامل و متنوع تفریحی – توریستی ایجاد چشماندازهای زیبا و متنوع امکانات مجموعه فرهنگی دریاچه خلیجفارس پیست استاندارد دوچرخهسواری به طول تقریبی ۸.۹کیلومتر رینگ پیادهروی پیرامون دریاچه به طول تقریبی ۵ کیلومتر مصلی و مرکز فرهنگی در مساحت بیش از ۵۰۰مترمربع کانترهای عکاسی در محوطه دریاچه و مجموعه گردشگری اتاق مادر و کودک ۲ سالن آمفیتئاتر روباز بزرگ باشگاه صخرهنوردی و اسکیت حقابه دریاچه شهدای خلیجفارس تا اسفند داده میشودشرکت آب منطقهای، مسئول تامین حقابه دریاچه شهدای خلیجفارس است؛ از اینرو درخصوص تامین و تزریق حقابه این دریاچه با وحید مرادینسب، مدیر امور منابع آب تهران و پردیس گفتوگو کردیم که قول داد تا پایان اسفند حقابه این دریاچه تامین شود.
هر سال چه میزان حقابه به دریاچه شهدای خلیجفارس اختصاص داده میشود؟براساس توافقات انجام شده با مجموعه مدیریت شهری بهطور میانگین حداقل ۱.۵ و حداکثر ۲میلیون مترمکعب تعیین شده است. البته هر سال میزان حقابه با توجه به میزان تبخیر آب متغیر است. برخی از سالها حداقل حقابه تامین میشود و بعضی از سالها هم با توجه به افزایش تبخیر حداکثر حقابه یعنی ۲میلیون مترمکعب داده خواهد شد.
آیا هر سال به تعهدات خود در راستای تامین حقابه عمل کردهاید؟درخصوص تامین و اختصاص حقابه با مجموعه شهرداری تهران توافق و قرارداد منعقد شده و تلاش کردهایم هر سال به تعهدات خود عمل کنیم، اما سال گذشته بهدلیل تنش و محدودیتهای آبی مقدار کمی از حقابه داده شد.
امسال وضعیت آبگیری رودخانه کن را چگونه ارزیابی میکنید؟امیدواریم بارش در بالادست رودخانه کن خوب باشد تا بتوانیم حداکثر حقابه مورد نیاز رودخانه کن با توجه به حجم تبخیر آب را تامین کنیم. پیشبینی میشود نهایتا تا اسفند حقابه دریاچه شهدای خلیجفارس تزریق شود.
امکان دارد امسال هم حقابه داده نشود؟تلاش ما تامین و تزریق حقابه دریاچه شهدای خلیجفارس است، اما این منوط به میزان آبگیری رودخانه کن است؛ درصورتی که رودخانه کن آبگیری نشود یا میزان آب کافی نباشد، قطعا ما هم نمیتوانیم به تعهدات خود درخصوص تامین حقابه دریاچه خلیجفارس عمل کنیم.
کد خبر 810250 منبع: همشهری آنلاین برچسبها منطقه ۲۲ شهردارى تهران دریاچه چیتگرمنبع: همشهری آنلاین
کلیدواژه: منطقه ۲۲ شهردارى تهران دریاچه چیتگر دریاچه شهدای خلیج فارس دریاچه خلیج فارس ۲میلیون مترمکعب رودخانه کن سطح آب دریاچه تامین حقابه زیست محیطی منطقه ای تبخیر آب
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۱۵۷۲۷۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
وضعیت دریاچه ارومیه برخلاف خوشبینیها بحرانی است!
به گزارش تابناک، اعتماد نوشت: هفته اول فروردین، علی سلاجقه، رییس سازمان حفاظت محیط زیست اعلام کرد: «به دنبال رهاسازی آب از سدها در زمان مناسب و زمانی که کشاورزان به آب نیاز نداشتند و همچنین با افزایش حدود ۸۰ تا ۸۵ درصدی میانگین بارشها نسبت به سال قبل، میانگین حجم آب دریاچه حدود ۵۵ تا 60 درصد نسبت به پارسال افزایش یافت و حجم آب دریاچه ارومیه تقریبا به حدود ۱۶ میلیارد لیتر افزایش پیدا کرد که نسبت به سال قبل دو برابر شد.»
جدیدترین خبر را هم سخنگوی صنعت آب در نشست خبری هفته قبل خود گفت و اعلام کرد: «تراز آب دریاچه ارومیه نسبت به سال قبل ۱۲ سانت و نسبت به ابتدای سال آبی (مهر 1402) ۶۰ سانت افزایش داشته و حجم آب موجود در دریاچه ۲.۲ میلیارد مترمکعب تخمین زده میشود.»
این اخبار در حالی منتشر شده که آبان پارسال، مرکز تحقیقات سنجش از دور دانشگاه صنعتی شریف در آخرین گزارش خود اعلام کرد که طبق آخرین تصاویر ماهوارهای، در فاصله آبان 1401 تا آبان 1402، از سطح 878 کیلومتر مربعی آب دریاچه ارومیه، حدود 80 درصد خشک شده و فقط 170 کیلومتر مربع و معادل 4 درصد از سطح آب دریاچه باقی مانده که مساوی با مرگ قطعی دریاچه ارومیه است.
این گزارش واکنشی به ادعای سخنگوی صنعت آب بود که شهریور پارسال خشک شدن دریاچه ارومیه را تکذیب و اعلام کرد: « هم اکنون حجم این دریاچه به یک میلیارد و ۳۶۰ میلیون مترمکعب رسیده در حالی که سال ۱۳۹۴ این عدد یک میلیارد مترمکعب بوده و ارتفاع آب حدود ۹ سانت بیشتر از سال ۱۳۹۴ است .در مهرماه سال ۱۳۹۴ تراز دریاچه ارومیه ۱۲۷۰.۰۴ بود، اما اکنون این عدد به ۱۲۷۰.۱۸ رسیده که نشاندهنده افزایش تراز دریاچه ارومیه است. مساحت دریاچه ارومیه هزار کیلومتر است در حالی که این عدد در سال ۱۳۹۴ حدود ۷۰۰ کیلومتر بوده است.»
در مقابل این ادعا در گزارش مرکز تحقیقات سنجش از دور دانشگاه صنعتی شریف و با استفاده از تصاویر ماهوارهای اعلام شد: «... در آبان 1400 حدود 900 کیلومتر مربع از سطح آب دریاچه کاسته شده که این کاهش در سالهای بعد هم ادامه داشته تا که در آبان 1401، سطح آب دریاچه به کمتر از 880 کیلومتر مربع رسیده است. سطح آب موجود در دریاچه ارومیه در ۷ آبان ۱۴۰۲ به عدد ۱۷۰ کیلومتر مربع رسیده که نسبت به سطح متناظر با تراز اکولوژیک این دریاچه ۴۳۳۳ کیلومتر مربعی، تنها ۴ درصد وسعت آن باقی مانده است. این سطح کمتر از یک چهارم آن مقداری است که پیش از این در سال ۱۳۹۴ به عنوان کمترین سطح دریاچه ثبت شده بوده است. برآورد میشود که حجم آب موجود در دریاچه ارومیه به حدود عدد ۴۵ میلیون متر مکعب رسیده است.»
محمد درویش، عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور در واکنش به اظهارات مسوولان حوزه محیط زیست و صنعت آب و استان آذربایجان غربی درباره بهبود وضع دریاچه ارومیه در فروردین امسال و سرنوشت دریاچه در ماههای آتی سال میگوید: «وضعیت فعلی دریاچه ارومیه، حاصل یک اتفاق طبیعی است.
میزان بارندگی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه تا 31 فروردین ماه امسال در طول 55 سال اخیر بیسابقه بوده و حتی در دوران طلایی و سال 1375 که دریاچه ارومیه 33 میلیارد متر مکعب آب داشت هم، چنین بارشی را حوضه آبریز دریاچه شاهد نبودیم و با یک سال کاملا استثنایی روبهرو هستیم که میزان بارندگیها، حداقل 20 درصد بیش از میانگین 55 ساله بوده و بنابراین، دوستان در این زمینه هیچ هنری به خرج ندادهاند چون دلیل ورود حدود یک و نیم تا دو میلیارد متر مکعب آب به دریاچه، بارشهای مستقیم در سطح دریاچه و سرریز آب سدها به سمت دریاچه است.
مسوولان زمانی میتوانند بگویند که در احیای دریاچه ارومیه موفق بودهاند که در یک سال آبی نرمال و در خشکسالی، اعلام کنند که با پلمب چه تعداد چاه و با تغییر کاربری چند هکتار اراضی و با چه میزان کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی و صنعت و با تصفیه چه میزان پساب، چه میزان آب به دریاچه وارد شده است. اگر این اقدامات انجام شود، در واقع همان 27 بند مصوب ستاد احیای دریاچه ارومیه اجرا شده است؛ مصوباتی که به دریافت اعتبار 1.1 میلیارد دلاری برای احیای دریاچه منجر شد.
بنابراین، آنچه امروز از بالا آمدن سطح آب دریاچه ارومیه شاهدیم، کار مسوولان نبوده بلکه کار خدا و کار آسمان بوده و مسوولان مطلقا در این زمینه هیچ هنری به خرج ندادهاند. مسوولان اگر میتوانستند، باز هم جلوی رهاسازی سدها را میگرفتند چنان که همین حالا، نمایندگان استان آذربایجان غربی اصرار دارند که دو سد جدید در حوضه آبریز دریاچه ارومیه افتتاح شود در حالی که هم اکنون 101 سد در این حوضه در حال بهرهبرداری است و فقط بهرهبرداری از 4 سد را متوقف کردند.
در کدام کشور سراغ دارید که در یک حوضه آبریز، تعداد سدها را از 11 سد به 105 سد افزایش بدهند و تمام شریانهای ورودی دریاچه را قطع کنند؟ حجم ذخیرهسازی این سدها، 4.5 میلیارد متر مکعب اما حقابه دریاچه ارومیه 3.4 میلیارد متر مکعب است و وزارت نیرو و وزارت جهاد کشاورزی و استانداری آذربایجان غربی و سازمان حفاظت محیط زیست، زمانی میتوانند بگویند که دریاچه را احیا کردهاند که اعلام کنند این حقابه، هر سال تحت هر شرایطی و به هر قیمتی در اختیار دریاچه قرار میگیرد.»
محمد درویش بابت تبعات خشک شدن دریاچه ارومیه و آسیبهای اقتصادی، اجتماعی و امنیتی این فاجعه برای استانهای همجوار و کشورهای همسایه هشدار میدهد و میگوید: «سه استان کردستان، آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه قرار گرفتهاند. وسعت حوضه آبریز دریاچه ارومیه 5 برابر کشور لبنان است و اثرات راهبردی فروپاشی حوضه آبریز دریاچه بر 10 استان ایران و همچنین، کشورهای همجوار شامل جمهوری آذربایجان، ارمنستان، ترکیه و عراق غیر قابل انکار است.
به دنبال خشک شدن دریاچه، برخاستن ذرات غبار و نمک با قطر کمتر از 10 میکرون، نه تنها باعث شیوع سرطان خون و افزایش فشار آسمُزی در انسان میشود، بلکه کیفیت فتوسنتز را مختل میکند و توان ریسک پذیری را در منطقه کاهش میدهد و افزایش مهاجرت را دامن میزند که همین پدیده به تنهایی یک پدیده امنیتی بسیار خطرناک است. با توجه به اینکه یکی از بالاترین تراکمهای جمعیتی کشور در حوضه آبریز دریاچه ارومیه است، اگر قابلیت سکونتگاهی این حوضه به هر دلیل از بین برود، فشار این تخریب به استانهایی همچون قزوین و زنجان و اردبیل منتقل میشود که همین امروز هم با بحران مواجهند و این بحرانها علاوه بر رشد حاشیه نشینی، تبعات امنیتی جبرانناپذیری به دنبال خواهد داشت.»
پیشبینی این کارشناس محیط زیست، نقطه مقابل خوشبینیهای دولت است. درویش 6 ماه آینده را میبیند؛ روزهای گرم شهریور ماه که تصاویری از بستر خشکیده دریاچه ارومیه منتشر خواهد شد و در تکمیل پیشبینی خود میگوید: «با افزایش گرما و افزایش مصرف آب در بخش کشاورزی، حتما دریاچه تا 6 ماه آینده خشک خواهد شد چون مسوولان هیچ تمهیدی برای پلمب چاهها یا رهاسازی آب از سدها یا کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی در نظر نگرفتهاند. با وجود اخباری که اخیرا درباره افزایش 12 سانتیمتری سطح آب دریاچه ارومیه منتشر شده، مسوولان در برنامه احیای دریاچه با شکست روبهرو شدهاند و متاسفم که در اثنای انتشار این اخبار، به این فکر نیستند که وقتی 6 ماه بعد و با گرم شدن هوا، همین میزان آب از کف دریاچه ناپدید بشود، چه جوابی به مردم و رسانهها خواهند داد؟»
در این سالها به کرات گفته شد که یکی از دلایل خشک شدن دریاچه ارومیه، کشاورزی غیراصولی و پرآببر و برداشت بیرویه آب در بخش کشاورزی بوده و حتی محمد درویش هم در گفتوگوی خود مصداقهایی از افزایش وسعت زمینهای کشاورزی و رشد تعداد چاههای مجاز و غیرمجاز ارائه داد اما اهالی استان آذربایجان غربی و همسایگان دریاچه، جور دیگری به مساله خشک شدن دریاچه ارومیه نگاه میکنند و معتقدند که باید سیستم «مقصریاب» متوقف شود چون اگر قرار به پیدا کردن مقصران واقعی باشد، آن وقت معلوم خواهد شد که برخلاف تصور عمومی، کشاورزان استان آذربایجان غربی هیچ نقشی در خشک شدن دریاچه نداشتهاند.
یوسفیراد هم مثل کارشناسان واقع بین محیط زیست، خوشبینی پایداری نسبت به استمرار اوضاع این روزهای دریاچه ندارد و میگوید: « افزایش تراز دریاچه به دلیل بارشهای خوب و رها سازی سدها بوده اما مطمئن باشید که شهریور ماه، این تراز حتی بحرانیتر از سالهای گذشته هم میشود. به نظر من رهاسازی این حجم آب شیرین به شورهزار دریاچه ارومیه، یک کار پوپولیستی است.
حقابه دریاچه ارومیه باید تامین شود ولی با رهاسازی آب پشت سدها، گاهی حتی فراتر از حقابه هم عمل کردهایم چون میخواستیم شعارهایمان را اجرا کنیم و مثلا مردم بدانند که این دولت بیشتر از دولت قبل برای احیای دریاچه کار کرده یا آن دولت تراز اب را افزایش داد و... شرایط امروز دریاچه، هنر دست خداست به جای آنکه اقدام قاطعانه و مستمری محسوب شود. فرض کنیم که حال خوب دریاچه مرهون اقدامات این دولت است.
آیا این دولت در اردیبهشت ماه دولت نیست؟ آن زمان وقتی دریاچه به طور کامل خشک شد، مربوط به اقدامات چه کسی خواهد بود؟ به نظر من صادقانهترین تراز آب دریاچه را در شهریورماه خواهیم دید؛ زمانی که بارندگیها قطع شده و حجم آب پشت سدها به نقطه بحرانی رسیده چون بیشتر سدهای استان و از جمله سد شهر چای در ارومیه یا سد مهاباد یا سد بوکان، برای تامین آب شرب شهرها ایجاد شده و به همین سبب، سدهای استراتژیک محسوب میشوند اما مسوولان به بهانه آبیاری تراز دریاچه ارومیه، حتی مصرف آب شهروندان را به خطر میاندازند در حالی که در ایران و جهان، تعداد زیادی دریاچه خشک شده و دریاچه ارومیه، اولین دریاچهای نیست که با بحران خشک شدن روبهرو شده بلکه نمونههای زیادی از دریاچههای نمکی خشک شده در سراسر جهان و حتی در کشورهای همسایه مثل ترکمستان و ازبکستان و حتی در شمال شرق ایران داریم.
ستاد احیای دریاچه ارومیه در همه این سالها میتوانست به این فکر بیفتد که بخشی از دریاچه قابل احیا نیست و مثلا شمال دریاچه و از سلماس تا ارومیه به دلیل محدودیت منابع آبی، ممکن بود با اقداماتی قابل کشت شود و در عوض، باقی مناطق دریاچه احیا شود. جالب است که این بار، آب سدها در نقاط قابل عکسبرداری رهاسازی شده در حالی که وضعیت شمال دریاچه ارومیه، فرقی نکرده و حتما با گرمتر شدن هوا، شاهد تبخیر و عقبنشینی و عقبرفت همین میزان آب موجود در دریاچه خواهیم بود و حتما آب در نقاطی مثل بخشهای شمالی که کمتر از دو یا سه متر عمق دارد، حتی خیلی زودتر از مرداد و شهریور تبخیر میشود و این نقطه به شورهزار تبدیل خواهد شد.»